رصد اثرات کوانتومی امواج گرانشی کیهانی

 فیزیکدانان یک پروژه بین المللی یک مجموعه از دستگاههای تداخل سنج لیزری را ساخته اند که قادر است که در یک میلیونیم درجه بالاتر از صفر مطلق کیهان را رصد و اثرات کوانتومی امواج گرانشی را نشان دهد

600 محقق بین المللی به سرپرستی بنیاد علوم ملی آمریکا پروژه ای به نام "لیگو" (رصد امواج گرانشی تداخل سنج لیزری) را اجرا کرده اند که نشان می دهد نشانگرهای تداخل سنجی امواج گرانشی می توانند همانند ابزاری برای کنترل نسبیت عمومی و پدیده های فیزیک نجوم مورد استفاده قرار گیرند و به دستگاههایی حساس برای آزمایش اثرات مکانیک کوانتومی ماکروسکوپی تبدیل شوند.

انتظار می رود که "لیگو" بتواند به طور مستقیم پرتوهای گرانشی ساخته شده از پدیده هایی که در فضاهای دور کیهانی رخ می دهد از برخورد میان ستاره های نوترونی و سیاه چاله ها تا انفجار ابرنواخترها را رصد کند.

نتایج آزمایش این نشانگرهای امواج گرانشی که در مجله علمی New Journal of Physics منتشر شده اند نشان می دهد که برای بررسی و کنترل تغییر مکان نسبی آینه های تداخل سنج که هریک از آنها در فاصله چهار کیلومتری از دیگری قرار گرفته اند از نوارهای نور لیزر استفاده می شود. تداخل سنجهای به کار رفته در "لیگو" می توانند تغییر مکانهای کمتر از یک هزارم ابعاد یک پروتون را ثبت کنند. این حساسیت بالا نشان می دهد که اثر امواج گرانشی پیش بینی شده بسیار کوچک هستند.

در باندهای مختلف بسامد، حساسیت "لیگو" به صدایی که از ماهیت کوانتومی نور لیزر مشتق شده و به صدای گرمایی خود آینه ها  محدود می شود. رصد رفتار مکانیک کوانتومی "لیگو" می تواند صدای گرمایی را کاهش دهد و دما را به یک میلیونیوم بالاتر از صفر مطلق (صفر کلوین) برساند.  

مهر

در ابتدا به این موضوع می‌پردازم که «طالع بینی چیست؟» طالع‌بینی انواع و اقسام مختلفی دارد. طالع‌بینی خورشید، طالع بینی ودا (کتاب مقدس هندوها)، طالع‌بینی کهن الگویی (مربوط به صورت ازلی اشیاء)، طالع‌بینی روز تولد، طالع بینی بر اساس هر ساعت از روز و انواع و اقسام طالع‌بینی‌هایی که تعدادشان از تعداد ستارگان آسمان هم بیش‌تر است! بعضی از ادعاهای آنها به طور اساسی با یکدیگر متناقض می‌باشند. به طور مثال بعضی از طالع‌بینی‌ها می‌گویند که دقیقه و ساعت تولد مهم است و بعضی دیگر می‌گویند که فقط ماه تولد در طالع هر انسان تأثیر گذار است. اما همه‌ی آنها تحت یک فرض بسیار پهناور کار می‌کنند. شاید بگویید مگر فرض، پهناور هم می‌شود. بله! کافی است فقط به بالای سرتان نگاهی بیاندازید تا این فرض پهناور را ببینید. درست است، آسمان! توجه آنها به نیروهایی است که از آسمان بر روی ما در زمین تأثیر و نفوذ دارند. اما جالب است که بدانید در منشأ نیروها نیز با یکدیگر اختلاف نظر دارند و هر کدام نیروی خاصی را بر سرنوشت انسان زمینی مؤثر می‌دانند. بعضی آن نیرو را نیروی گرانشی می‌دانند، بعضی دیگر نیروی الکترومغناطیسی و بعضی دیگر می‌گویند آن نیرو که بر سرنوشت انسان تأثیر می‌گذارد، نیرویی است که قابل اندازه‌گیری نمی‌باشد! اما تمامی طالع‌بین‌ها منشأ این نیروها را سیارات و ستاره‌ها (صورت‌های فلکی) می‌دانند.
اگر این نیروها بر روی انسان‌ها تأثیر داشته باشند و واقعی باشند، پس باید بتوانیم آنها را اندازه‌گیری کنیم. و نیز باید برای ما این نیروها تقریباً شناخته شده و تعریف شده باشند. شاید این نیروها بر روی تمام افراد تأثیر نمی‌گذارند و به صورت آماری و تصادفی بر روی انسان‌ها مؤثر باشند. اما اگر حتی بتوان این نیروها را به وسیله‌ی آمار اندازه‌گیری نمود، باز هم نمی‌توان به صحت این پیشگویی‌ها اعتماد کرد.
برای چند لحظه فکر کنید که چه نیروهایی می‌توانند از طرف سیارات بر روی ما در زمین تأثیر بگذارند؟ انتخاب ما در این باره محدود است. سیارات کره‌های بزرگی هستند که از یخ، سنگ، آهن و مواد دیگر تشکیل شده‌اند. آنها می‌توانند تأثیرات کمی بر روی ما بگذارند زیرا فاصله‌ی آنها تا زمین بسیار زیاد می‌باشد. این فاصله به قدری زیاد است که در فیزیک، آن را بی‌نهایت فرض می‌کنیم. سیارات می‌توانند چهار نیروی بنیادی را داشته باشند : نیروی گرانشی، نیروی الکترومغناطیسی و دو نیروی دیگر که هم بسیار قوی و هم بسیار ضعیف می‌باشند. که این دو نیرو بین هسته‌ی اتم و ذرات درون هر اتم قرار دارد. اگر بخواهیم بحث ماکروسکوپیک داشته باشیم، مشخص نیست که این دو نیروی آخر که در درون اتم‌ها قرار داند چگونه می‌توانند بر روی ما در زمین تأثیر بگذارند. نیروهای بسیار قوی هم با زیاد شدن فاصله کاهش چشم‌گیری خواهند یافت. اصلاً این نیروها چگونه می‌توانند بر شما تأثیر بگذارند در حالی که شما هزار میلیون سال از منبع این نیرو فاصله دارید، منابعی که گاه وقتی ما نور و تشعشعات آنها را بر روی زمین دریافت می‌کنیم ممکن است که آن ستاره دیگر وجود نداشته باشد!
در مورد نیروی گرانشی ما تقریباً چیزهایی می‌دانیم. به طور کلی نیروی گرانش به دو چیز وابسته است : به جرم دو جسم و به فاصله‌ی آنها از یکدیگر. اجسامی که دارای جرم بسیار زیادی می‌باشند، طبیعتاً نیروی گرانشی بسیار زیادی نیز دارند. و همین طور با کم شدن فاصله‌ی دو جسم نیروی گرانشی بین آنها افزایش می‌یابد.
حال باید برای بررسی این موضوع محاسباتی انجام دهیم. به عنوان مثال جرم مشتری 25000 بار بیش‌تر از ماه می‌باشد. خیلی زیاد است، این طور نیست؟ ولی باید توجه داشت که فاصله‌ی آن نیز 1500 بار از ماه دورتر است. خب حالا به نظر شما در نیروی گرانشی مشتری کدام یک از این اعداد تأثیر بیش‌تری می‌گذارند؟ در این مورد فاصله نقش مهم‌تری دارد. نیروی گرانشی سیارات منظومه‌ی شمسی بر روی زمین نسبت به نیروی گرانشی ماه بر روی زمین خیلی کم است. پس اگر نیروی گرانشی در طالع‌بینی افراد مؤثر است، در این میان ماه به علت نیروی گرانشی زیاد خود بر روی زمین بر تمامی سیارات منظومه‌ی شمسی چیره خواهد شد.

خب ممکن است بگویید که شاید منظور از نیرویی که بر طالع‌ افراد تأثیر می‌گذارد نیروی الکترومغناطیسی باشد. همان طور که می‌دانید نیروی گرانشی وابسته به جرم و فاصله بود. اما نیروی الکترومغناطیسی وابسته به بار الکتریکی و فاصله می‌باشد. مشکلی که اینجا به وجود می‌آید این است که اجسام بزرگ مانند سیارات بار الکتریکی ندارند و خنثی می‌باشند! بارالکتریکی از ذرات باردار مانند الکترون و پروتون تشکیل می‌شود. و ذرات بادار با بار مخالف همدیگر را جذب می‌کنند. و در طبیعت این خیلی نادر است که بارهای الکتریکی مثبت را ببینید و در کنار آن بار الکتریکی منفی وجود نداشته باشد. و همین طور بر عکس. این بدان معناست که بارالکتریکی کل یک سیاره خنثی می‌باشد.

بعضی از سیارات به دلایل مختلفی دارای میدان‌های مغناطیسی می‌باشند. اما این میدان‌ها هر چقدر هم که قدرتمند باشند در نزدیکی خود سیاره اثر می‌گذارند و با زیاد شدن فاصله تأثیرشان کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال میدان مغناطیسی مشتری خیلی خیلی زیاد می‌باشد. اما فاصله‌ی آن به قدری از ما زیاد است که در واقع می‌توان گفت که میدان آن بر روی ما تأثیری نمی‌گذارد. به علاوه خورشید خیلی از ما دور است و دارای میدان مغناطیسی بسیار بزرگی می‌باشد و منبع انرژی در منظومه‌ی شمسی نیز هست. میدان مغناطیسی خورشید مستقیماً بر روی ما تأثیر می‌گذارد، می‌دانیم که خورشید بسیار نورانی است و وقتی که انفجارهای عظیمی در سطح آن رخ می‌دهد، جریان‌هایی از ذرات باردار به فضا پخش می‌کند. که این جریان‌ها می‌توانند متقابلاً بر روی میدان مغناطیسی زمین اثر بگذارند. مانند ویرانی ای که در سال 1989 میلادی بر روی زمین بر اثر این انفجارها به وجود آمد. خب در این صورت خورشید باید تنها منبعی باشد که به علت داشتن میدان مغناطیسی قوی خود، در طالع افراد تأثیر می‌گذارد. هر چند که طالع‌بین‌ها می‌خواهند که این موضوع را بپذیرند، اما در طالع‌بینی این سیارات هستند که بیش‌ترین تأثیر را بر روی ما دارند. ولی همان طور که دیدید تأثیر نیروی مجموع سیارات از خورشید بر روی زمین کم‌تر است. پس اگر نیروی مورد نظر در طالع‌بینی نیروی الکترومغناطیسی باشد به راحتی می‌توان از تأثیر سیارات بر روی زمین چشم‌پوشی کرد و به خاطر تأثیر بسیار ناچیز، آنها را نادیده گرفت.
خب تا اینجا دیدیم که اگر نیروی مؤثر در طالع‌بینی نیروی گرانشی باشد، ماه در این میان نقش مهم‌تری دارد. و اگر این نیرو را نیروی الکترومغناطیسی بدانیم خورشید در این میان از همه مهم‌تر است. در حالی که می‌بینیم در طالع‌بینی این گونه نیست. خب حالا باید چه کار کنیم؟ یکی کمک کند چون ما نیرو کم آورده‌ایم!
طالع‌بین‌ها در این موقع می‌گویند این نیرو برای جهان علم هنوز ناشناخته است! هر چند که آنها می‌توانند آرزو کنند که این نیرو واقعاً وجود داشته باشد، ولی متأسفانه این گونه نیست. چرا؟
از زمان‌های دور تا کنون دیده‌ایم که تمام نیروهای موجود در طبیعت با زیاد شدن فاصله کاهش پیدا می‌کنند. جسمی که از شما دورتر باشد نسبت به جسمی که نزدیک شماست نیروی کم‌تری وارد می‌کند. خب، ولی طالع‌بین‌ها ادعا می‌کنند که تمام سیارات تأثیر مساوی در طالع‌بینی دارند! و تأثیرات آنها با هم برابری می‌کند. حال می‌خواهد این سیاره، یک سیاره‌ی نزدیک مانند زهره باشد، یا سیاره‌ی دوری مانند پلوتون. هر دوی آنها به تساوی نیروهایی را در طالع‌بینی اعمال می‌کنند و نقشی مساوی خواهند داشت. بنابر ادعای طالع‌بین‌ها فاصله هیچ تأثیری بر نیروی وارد از طرف سیارات بر ما ندارد! حتی برای جرم سیارات نیز نقشی قائل نیستند. خواه آن سیاره، سیاره‌ی غول پیکری مانند مشتری باشد یا سیاره‌ی کم‌جرمی مانند عطارد. در اینجا نیز فرقی بین سیارات قائل نیستند.
اما این نمی‌تواند حقیقت داشته باشد. خب در این میان سیارک‌ها چه می‌شوند؟ سیارک‌ها مقدار قابل توجهی از سنگ و فلز هستند که در میان سیارات منظومه‌ی شمسی قرار دارند و در مدارهای مشخصی به دور خورشید در حال گردش می‌باشند. فاصله‌ی بیش‌تر سیارک‌ها به زمین از بعضی از سیارات نیز کم‌تر است. (ولی فراموش نکنید که در طالع‌بینی فاصله اصلاً مهم نیست.) خب بنابر این آنها نیز باید تأثیراتی در طالع افراد داشته باشند. مشکل این جاست که در جهان ما بی‌شمار سیارک داریم. بر اساس محاسبات در منظومه‌ی شمسی هزار میلیون سیارک داریم که قطر بزرگ‌ترین آنها 100 متر می‌باشد. خب پس دیدیم که میلیون‌ها سیارک در منظومه‌ی شمسی وجود دارند در حالی که طالع‌بین‌ها برای آنها در طالع‌بینی نقش و تأثیر قائل نیستند. خب این چه نیرویی است در جهان که برای علم شناخته شده نیست و تنها سیارات آن را دارند و سیارک‌ها نمی‌توانند آن را داشته باشند؟!
برای طالع‌بین‌ها بدتر از این موضوع این است که در حال حاضر ستاره‌شناسان حدود 150 سیاره را خارج از منظومه‌ی شمسی کشف کرده‌اند که بر گِرد ستاره‌های دیگری می‌چرخند. که البته فاصله‌ی‌شان از ما بسیار زیاد است. ولی به خاطر داشته باشید که در طالع‌بینی فاصله اصلاً موضوع مهمی نیست. خب پس این سیارات هم باید بر روی ما تأثیرگذار باشند. البته این تعداد سیاره تا کنون کشف شده‌اند. خب ما تا کنون ستاره‌های بسیاری را کشف کرده‌ایم که به دور خود مدارهایی نیز دارند که می‌توانیم فرض کنیم که به دور آنها نیز سیاراتی در حال گردش هستند. پس ما میلیون‌ها میلیون سیاره در جهان داریم، هر چند که هنوز تمامی آنها را کشف نکرده‌ایم. این سیارات در هر جایی قرار دارند. پس چرا طالع‌بین‌ها به نقش آنها در طالع افراد توجهی ندارند؟
می‌بینیم که در طالع‌بینی تنها سیاراتی که از قدیم کشف شده‌اند دارای تأثیر بر روی انسان می‌باشد و جالب‌تر آنکه حتی سیاره‌ی دهم منظومه‌ی شمسی که به تازگی کشف شده‌ است نیز در طالع افراد تأثیری ندارد!
پس متوجه شدیم که اساس طالع‌بینی بر پایه‌ی نیرویی است که نمی‌توان آن را شناخت و یا شناخته نشده است، خب پس جای هیچ گونه تردیدی نمی‌ماند که اصلاً طالع‌بین‌ها کاری انجام نمی‌دهند.
انسان‌های زیادی هستند که اعتقاد دارند که طالع آنها کاملاً صحیح است. آنها برای کارهای عادی و روزمره‌ی خود به پیش‌گویی‌ها روی می‌آورند و بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌کنند.
اما آنها با این کارشان اشتباهات منطقی و عقلی زیادی مرتکب می‌شوند. اول اینکه چرا پیشگویی واقعاً صحیح است؟ به عنوان مثال آیا اگر کسی به ما بگوید که «امروز پول زیادی به دست خواهی آورد.» و بعد از یک ربع شما پولی بر روی زمین پیدا کردید، این دلیلی می‌تواند باشد که پیش‌گویی او درست بوده است؟
دوم اینکه آیا هر آن چه که طالع‌بین به عنوان طالع شما گفته تماماً صحیح است؟ خب در بعضی از طالع‌ها می‌گوید که «امروز دوست قدیمی‌تان با شما تماس می‌گیرد. او مشکل بسیار حادی دارد که برای رفع آن به کمک شما احتیاج دارد.» آیا واقعاً در آن روز دوست قدیمی‌تان با شما تماس گرفته است؟ یا می‌گوید که «شما امروز عشق خود را پیدا می‌کنید.» آیا واقعاً شما در آن روز عشق خود را پیدا کرده‌اید؟ به بیان دیگر چه تعداد از پیشگویی‌هایی که می‌شود برای شما به حقیقت می‌پیوندد و چه تعداد از آنها اشتباه از آب در می‌آید؟ مردم سعی می‌کنند که پیش‌گویی‌های درست را به یاد داشته باشند و آنهایی که اشتباه بوده را فراموش کنند.
آیا هنوز شک دارید؟ دوست بسیار شکاک من یک نمایش جالب درست کرد که نشان می‌داد که مردم چگونه به راحتی توسط طالع‌بین‌ها گول می‌خورند و فریب داده می‌شوند. او به سر کلاس رفت و خود را یک پیشگو معرفی کرد. و فال تمامی دانش‌آموزان کلاس را گرفت. پیش‌گویی‌های او بسیار مبهم و کلی بود به طوری که می‌توانست با وضعیت هر انسانی مطابقت داشته باشد و تقریباً برای تمامی افراد کلاس یک چیز را می‌گفت. جالب این جاست که دانش‌آموزان پیش‌گویی‌های او را درست می‌دانستند و در حرف‌های او شک نکردند!
وقتی طالع‌بین در پیش‌گویی خود حرف اشتباهی بزند و ما نادرست بودن حرفش را به او یادآوری کنیم، او خواهد گفت که اشتباه می‌کنیم و حتماً این قضیه را فراموش کرده‌ایم و به خاطر نمی‌آوریم. و یا به طور مبهم آن را توضیح خواهند داد تا ما با حرف‌های‌مان به او کمک کنیم و بگوییم که حرف شما صحیح است و برای من فلان اتفاق افتاده، و او از اطلاعاتی که به او می‌دهیم استفاده کرده و به خودمان تحویل می‌دهد. اگر هم بر فرض پیش‌گویی او در مواردی درست باشد، حتماً شانسی بوده و تصادفی این حرف را زده است.
پیش‌گویی و طالع‌بینی بسیار خطرناک و آسیب رساننده است، زیرا که باعث می‌شود که انسان‌ها به جهان معقولانه نگاه نکنند و از توانایی‌های خوب خود برای ساختن زندگی‌شان استفاده نکنند. اگر در گوگل به دنبال واژه‌ی " astrology" (طالع‌بینی) بگردید برای شما 11 میلیون آدرس می‌آورد که به جرأت می‌توانم بگویم که 95 درصد آنها بی‌فایده و بی‌ارزش هستند و تنها به درد سرگرم شدن شما و پول‌دار شدن آنها می‌خورد. و آن 5 درصد باقی‌مانده هم دارند به شما می‌گویند که پایه‌ی زندگی خود را بر فال و پیش‌گویی استوار نسازید. در آخر باز هم می‌گویم طالع بینی اشتباه و بی‌پایه و اساس است. اگر شک دارید، توصیه می‌کنم متن بالا را یک بار دیگر بخوانید. 

در آخر یک خواهش ما منجمانو فالگیر ندونین
منبع : http://www.badastronomy.com

سومین رقابت صوفی

اصلی ترین ویژگی رقابت امسال برگزاری این برنامه در شهرستان پاسارگاد است. جایی که روزگاری موطن عبدالرحمن صوفی بوده است.

ثبت نام برای رقابت صوفی از بیستم تیرماه آغاز خواهد شد  

قریب به یک هزار سال از تلاش های علمی عبد الرحمن صوفی رازی برای رصد آسمان با چشم غیرمسلح می گذرد و درست در چهارصدمین سال ورود تلسکوپ به دنیای نجوم، سالی که آن را سال جهانی نجوم نامیده اند، جمعی از دوستداران نجوم و رصدگران زبده اجرام اعماق آسمان، خود را برای برگزاری و حضور در سومین رقابت رصدی صوفی آماده می کنند. سومین رقابت رصدی صوفی از 26 الی 29 مرداد 1388 در شهرستان پاسارگاد استان فارس برگزار خواهد شد. 

                                

رقابت صوفی یک رقابت تابستانه مسالمت آمیز میان منجمان آماتور است. آنان طی یک شب گوشه گوشه آسمان را زیر نگاه های تیزبین خود برای یافتن و تماشای زیباترین، دورترین و کم نورترین اجرام غیرستاره ای با تلسکوپ ها جاروب می کنند. رقابت صوفی با هدف نکوداشت تلاش علمی رصدگر شهیر ایرانی، عبدالرحمن صوفی رازی در تألیف کتاب ارزشمند صورالکواکب با پیشنهاد جداگانه آقایان پوریا ناظمی و منوچهر آرین از سال 85 میان برترین رصدگران آسمان شب برگزار می شود.

اولین رقابت صوفی سال 85 در عباس آباد سمنان و دومین دوره آن سال گذشته در لادیز سیستان و بلوچستان با موفقیت برگزار شد. رقابت اول در عباس آباد سمنان، تجربه ای بود برای برگزاری رقابت صوفی در دل طبیعت و به صورت کمپینگ که به نحو مطلوبی با همکاری صمیمانه کارشناسان علاقه مند به نجوم در موسسه طبیعت برگزار شد. این نخستین گام بود که برای کاشتن نهال این رقابت محکم برداشته شد.

 اما رقابت دوم، تجربه ای بود برای افزودن بخش های جنبی مفید به این گردهمایی بزرگ، نظیر بازدیدهای متعدد از جاذبه های گردشگری استان و آشنایی با بخشی از نمادهای فرهنگ و رسوم محلی در مراسم افتتاحیه و اختتامیه. دومین رقابت صوفی با همکاری مؤثر اعضای جمعیت منجمان مهبانگ و همکاری نهادهای متعدد محلی در استان زیبای سیستان و بلوچستان، برخلاف نگرانی ها و تصور پیشین اکثر شرکت کنندگان از این استان محروم با خونگرمی و تلاش میزبانان به خوبی برگزار شد و خاطراتی به یاد ماندنی را برای همه حاضران برجای گذاشت. همچنین حضور دو شرکت کننده از کردستان عراق در این دوره، سرآغازی برای برگزاری رقابت صوفی به صورت منطقه ای و فراملی بود. تعداد اجرامی که شرکت کنندگان در طی رقابت باید رصد می کردند به 153 جرم افزایش یافت، اما باز هم همچون همیشه تعداد برندگان رقابت بیش از حد انتظار بود! همچنین به همه شرکت کنندگان در رقابت صوفی، گواهی حضور با درج امتیاز کسب شده در رقابت اعطا شد.

ویژگی مهم دیگر دومین رقابت صوفی این بود که به پیشنهاد جمعیت منجمان مهبانگ، در کنار نکوداشت یاد و فعالیت های عبدالرحمن صوفی رازی و دیگر منجمان شهیر ایران، از یک دانشمند فرهیخته که امروز در میان ما هست و نقش مؤثری در ترویج و همگانی کردن نجوم داشته نیز تقدیر شد. این دوستان تقدیر از تلاش های دکتر محمدرضا خواجه پور را پیشنهاد کردند که به حق انتخاب شایسته ای بود و ضمن مراسم افتتاحیه رقابت با استقبال همه حاضران مواجه شد. کتاب نجوم به زبان ساده که از تألیفات ایشان است، از جمله منابعی است که هر منجم آماتور ایرانی حتماٌ با آن آشناست. مراسم تقدیر از این استاد بزرگوار نخستین گام برای افزوده شدن این بخش به رقابت صوفی بود تا هر سال از تلاش های یکی از پیشگامان ترویج نجوم در ایران تقدیر شود و احترام به مقام رفیع استاد جز بخش های جدانشدنی رقابت صوفی قرار گیرد.      

                      

... و اما ویژگی های سومین رقابت صوفی

اصلی ترین ویژگی رقابت امسال برگزاری این برنامه در شهرستان پاسارگاد است. جایی که روزگاری موطن عبدالرحمن صوفی بوده و بخشی از زندگی اش را در عهد دیلمیان در فارس سپری کرده، گردش افلاک را از این ناحیه زیر نظر داشته و امروز فرزندان دانش دوست او به یادبود خدماتش به همان ناحیه در استان فارس سفر می کنند و ضمن رقابت دانش و تجربه خود را با هم به اشتراک می گذارند.

ویژگی مهم دیگر رقابت امسال افزوده شدن بخش کارگاه آموزشی به رقابت صوفی است. شرکت کنندگان صبح روزی که قرار است خود را برای شرکت در رقابت آماده کنند در یک کارگاه آموزشی نیم روزه حضور خواهند یافت و با جنبه های گوناگون فعالیت های جدی و هدفمند نجوم آماتوری آشنا خواهند شد. این مقدمه ای برای برگزاری مؤثرتر کارگاه در دوره های آتی رقابت صوفی است که بی شک موجب رشد و تعالی هر چه بیشتر جامعه نجوم آماتوری کشورمان خواهد بود.

همچنین امسال در کنار این کارگاه آموزشی، حامیان سومین رقابت صوفی با برپایی غرفه های نمایشگاهی به معرفی، ارائه و فروش محصولات خود خواهند پرداخت. از این حامیان دعوت شده تا با حضور در این نمایشگاه، بهترین ابزارآلات وادوات نجومی، اپتیکی، طبیعت گردی، کوهنوردی، انتشاراتی و ... خود را ارائه کنند. از این رو پیشنهاد می کنیم از هم اکنون برای بازدید و خرید از این نمایشگاه ویژه آماده شوید.

بازدید از جاذبه های گردشگری منحصر به فرد استان فارس نظیر محوطه های باستانی پاسارگاد و تخت جمشید، حضور در سعادت شهر که از نظر علاقه مندی عمومی مردم به نجوم منحصر به فرد و زبانزد است، حضور منجمان آماتور از دیگر کشورها که به احتمال زیاد رشد کمی قابل توجهی نسبت به سال گذشته خواهد داشت و آشنایی با فعالیت های نجومی آنان در کشورهای متبوعشان، رقابت به صورت گروهی با سایر گروه های نجومی از استان ها، شهرهای و کشورهای دیگر و نیز رقابت در رده انفرادی با سایر رصدگران، نظارت مؤثر داوران بر شیوه کار رصدگران و اهدای جوایز مناسب به گروه های برگزیده از جمله مهم ترین ویژگی های سومین رقابت صوفی است.

چه کسانی می توانند در سومین رقابت صوفی شرکت کنند؟

آن دسته از منجمان آماتوری که با رصد اجرام اعماق آسمان فهرست مسیه و کار با نقشه ها و ابزارآلات اپتیکی آشنا هستند، سابقه حضور در دوره های پیشین رقابت صوفی و رقابت های مشابه نظیر رقابت مسیه را دارند، می توانند خود را برای ثبت نام در سومین رقابت رصدی صوفی آماده کنند.  

                       

همراه داشتن تجهیزات اپتیکی نظیر تلسکوپ با قطر گشودگی دهانه حداقل 10 سانتیمتر در مورد تلسکوپ ها و حداقل 8 سانتی متر در مورد دوربین های دوچشمی، همین طور اطلس آسمان از هر نوع که برای کارمناسب تر است و چراغ قوه با نور قرمز بر عهده شرکت کنندگان است. با این حال تجربه نشان می دهد که یکی از شروط لازم برای موفقیت در رقابت صوفی، استفاده از اپتیک با قطر شیئی دست کم شش اینچ است. همان طور که ضمن توجه به لوگوی رقابت صوفی می بینید اشاره به استفاده از یک تلسکوپ بزرگ آماتوری برای این رقابت شده است!

 سومین رقابت صوفی در دو رده گروهی و انفرادی برگزار خواهد شد

رده انفرادی ادامه همان رویه پیشین رقابت صوفی و مسیه است. یعنی شرکت کنندگان ثبت نام می کنند و پس از پذیرفته شدن، با ابزار خود در رقابت شرکت می کنند و ضمن تلاش برای رصد اجرام فهرستی که ارائه می شود با دوستانشان رقابت می نمایند.

با یک دوربین دوچشمی فقط یک شرکت کننده می تواند در رقابت صوفی حاضر شود، فقط آن دسته از شرکت کنندگانی که با دوربین دوچشمی با قطر شیئی بیش از 12 سانتیمتر، یا از دوچشمی تلسکوپی و با پایه چنگالی در رقابت شرکت می کنند، می توانند یک همکار هم داشته باشند که او نیز باید از حداقل تجربه لازم برای حضور در رقابت برخوردار باشد و جداگانه ثبت نام کند و پذیرش شود.

اما شرکت کنندگانی که قصد استفاده از تلسکوپ دارند به جهت دشوار بودن حمل و نقل تلسکوپ نسبت به دوربین دوچشمی می توانند به صورت دو نفره با یک ابزار شرکت کنند. اما اگر پس از پایان رقابت و در زمان محاسبه امتیازاات، از نظر کسب امتیاز با شرکت کننده ای که به تنهایی در رقابت شرکت کرده در موقعیت یکسانی قرار بگیرند، برتری از آن کسی خواهد بود که در طول یک شب همکار نداشته و به تنهایی و با تلاش خود موفق به کسب امتیاز برابر با کسی شده که همکار هم داشته است. از این رو توصیه می کنیم در رده انفرادی به تنهایی با ابزار رصدی خود شرکت کنید تا شانس برنده شدنتان بیشتر شود. اما اگر همچنان مایلید ضمن داشتن همکار در رقابت حاضر شوید، توصیه می کنیم در قالب گروهی متشکل از سه تا پنج نفر و با سه ابزار اپتیکی در رقابت صوفی حاضر شوید.

در رده گروهی پس از ثبت نام و پذیرش هر یک از نفرات گروه در وبسایت به صورت جداگانه، گروه هایی متشکل از سه تا پنج منجم آماتور از یک شهر یا استان به انتخاب و با هماهنگی بین خود، با سه ابزار اپتیکی شرکت خواهند کرد که انتخاب نوع ابزارهایشان نیز بر عهده خودشان است. مثلاٌ هر سه اپتیک می تواند تلسکوپ باشد، یا دو تلسکوپ و دو دوربین دوچشمی، یا یک تلسکوپ و دو دوربین دوچشمی، اما در هر گروه حداقل یک تلسکوپ باید وجود داشته باشد و تشکیل گروهی که صرفاٌ از سه دوربین دوچشمی استفاده می کند مجاز نیست. سه تا پنج نفر می توانند در هر گروه حضور داشته باشند. این افراد به انتخاب خودشان پیش از رقابت اعلام می کنند که در کنار کدام ابزارها قرار خواهند گرفت و ترکیب گروهشان به انتخاب خودشان خواهد بود. یعنی اینکه چه کسی یا کسانی در کنار هر یک از سه ابزار اپتیکی قرار می گیرد را خود اعضای گروه تعیین می کنند.

برای مثال اگر تعداد اعضای گروه سه نفر باشد که هر یک از اعضا پشت یک اپتیک قرار خواهد گرفت.

اگر تعداد اعضای گروه چهار نفر باشد، سه نفر از اعضای گروه پشت هر یک از سه اپتیک قرار خواهند گرفت و نفر چهارم همکار یکی از اعضایی خواهد بود که از تلسکوپ استفاده می کند.

مثال دیگر در مورد یک گروه پنج نفره است که با 1 تلسکوپ و 2 دوربین دوچشمی در رقابت شرکت می کند، دو نفر در کنار تلسکوپ قرار می گیرند، دو نفر در کنار یک دوربین دوچشمی و نفر آخر در کنار دوربین دوچشمی دیگر. ولی امکان حضور سه نفر بر سر یک اپتیک در زمان رقابت نیست.

این گروه ها در رده گروهی با گروه های مشابه خود که سه ابزار اپتیکی دارند رقابت خواهند کرد. سه ابزار اپتیکی یک گروه در میان گروه های داوری توزیع می شود و بنابراین ابرارهای اپتیکی و اعضای گروه در هنگام رقابت در کنار یکدیگر نخواهند بود و فقط یک داور بر کار آنها نظارت نخواهد کرد. شیوه انتخاب برگزیدگان در رده گروهی به این ترتیب است که پس از پایان رقابت، مجموع امتیازی که اعضای گروه با سه اپتیک کسب می کنند، بیانگر امتیاز کسب شده کل گروه خواهد بود و این امتیاز با امتیاز سایر گروه ها برای تعیین سه برگزیده برتر رقابت مقایسه می شود. از این رو بایستی نفراتی که با هر یک از سه ابزار اپتیکی کار می کنند از توانایی های لازم برای کار با ابزار خود و رصد اجرام اعماق آسمان برخوردار باشند.

روش گزینش برگزیدگان در رده گروهی در شرایطی که چند گروه امتیاز یکسان کسب کرده اند نسبت  به رده انفرادی برعکس است: یعنی اگر برای مثال سه گروه که یکی متشکل از سه نفر، دیگری چهار نفر و گروه آخر پنج نفر است، هر یک امتیاز گروهی یکسانی کسب کنند، برتری از آن گروهی خواهد بود که با گروهی متشکل از پنج نفر در رقابت شرکت کرده است و بعد گروه چهار نفره گروه برتر خواهد بود. چون اساس حضور در رده گروهی رقابت صوفی، کار گروهی و تلاش افراد گروه برای یاد گرفتن و آموزش دادن به اعضای گروهشان است، گروهی که متشکل از پنج نفر است یعنی پنج رصدگر زبده دارد که با هم در طول شب کار کرده اند و امتیاز کسب کرده اند. در حالی که گروه سه نفره فقط سه رصدگر زبده دارد. از این رو پیشنهاد می کنیم با حداکثر نفرات گروه تشکیل دهید و برای موفق شدن گروهتان سعی کنید تجربه و مهارتتان را به هم انتقال دهید.

لازم به ذکر است که هر یک از سه ابزار اپتیکی یک گروه رصدی و نفراتشان در طول رقابت در کنار هم و در یک گروه داوری نخواهند بود. در نتیجه آنها باید پیش از رقابت با هم تمرین کرده و توانایی خود و اعضایشان را بالا برده باشند تا در زمان رقابت بتوانند جداگانه امتیاز خوبی برای گروه خود کسب کنند. پس از پایان رقابت، امتیازی که این نفرات در طول شب با ابزارشان در گروه های داوری مختلف کسب کرده اند با هم جمع جبری شده و امتیاز کل گروه را به دست خواهد داد که در تعیین برگزیدگان رقابت و سوابق گروه جهت بررسی روند پیشرفت با پسرفت در دوره های آینده موثر است.

توجه: هیچ گروه، انجمن، شهر یا استان، دارای سهمیه و ظرفیت از پیش تعیین شده در رقابت صوفی نیست و با توجه به سوابق و تجربیاتی که رصدگران در زمان ثبت نام در فرم اینترنتی درج می کنند گزینش میان داوطلبان انجام می شود. این اطلاعات باید کاملاٌ منطبق باواقعیت و به دور از بزرگنمایی باشد. در صورتی که موضوع صداقت در زمان ثبت نام رعایت نشود، فرد یا گروه خاطی از حضور در برنامه محروم خواهد شد.

از این رو اگر از یک شهر به طور همزمان برای مثال پنج گروه که اعضایشان همگی شایستگی و دانش پایه لازم برای حضور در رقابت را دارند، ثبت نام کنند و در مقام مقایسه با سایر گروه ها در کشور در وضعیت بالاتری قرار بگیرند، هر پنج گروه امکان حضور در رقابت را خواهند داشت. اما گزینش شرکت کنندگان از دو شهر تهران و مشهد با توجه به توسعه ساختارهای نجوم آماتوری در آنها نسبت به سایر شهرها با دقت نظر و سخت گیری بیشتری اعمال می شود تا فرصت حضور برای سایر گروه های علاقه مند از سراسر کشور به وجود آید. در واقع بهترین گروه ها از این دو شهر در رقابت صوفی شرکت خواهند کرد. هر چند این به معنی آن نیست که گروه های علاقه مند به شرکت در رقابت صوفی از تهران و مشهد از امکان در حضور در رقابت ناامید شوند و ثبت نام نکنند.

انتخاب برگزیدگان در دو رده تلسکوپ و دوربین دوچشمی به صورت جداگانه انجام نمی شود

فهرست اجرام سومین رقابت صوفی امسال فهرستی است که همانند فهرست دومین رقابت صوفی، بخش هایی از آن برای کاربران دوربین های دوچشمی و تلسکوپ ها به صورت مجزا مشخص می شود تا کار رصد با دقت و سهولت بیشتری دنبال شود. روند تنظیم هر دو فهرست به گونه ای است که کاربران هر یک از این دو نوع ابزار قادر به رصد تمام اجرام فهرست ارائه شده رقابت تا صبح باشند و سطح دشواری نزدیک بهم داشته باشند. به علاوه هر یک از کاربران تلسکوپ یا دوربین دوچشمی باید با برتری ها و کاستی های خاص ابزار خود در طی رقابت دست و پنجه نرم کنند و از این جهت تفاوتی بین دشواری کار آنها نیست.

لذا شرکت کنندگان چه با تلسکوپ شرکت کنند و چه با دوربین دوچشمی، همه با هم رقابت خواهند کرد و رده جداگانه برای تلسکوپ و دوربین دوچشمی در نظر گرفته نمی شود. از این رو برگزیدگان رده اول تا سوم سومین رقابت صوفی فقط در دو رده گروهی و انفرادی معرفی خواهند شد. 

                      

برای شرکت در رقابت چطور آماده شویم؟

اگر قصد شرکت گروهی در رقابت را دارید از هم اکنون گروه رصدی خود را تشکیل دهید و با هم هماهنگ شوید.

ابزارهای نجومی خود را آماده کنید.

اگر این ابزارها نیاز به تعمیر دارند در اولین فرصت این کار را انجام دهید و موکول به روزهای پیش از رقابت نکنید.

اگر قصد تغییر و تهیه ابزار اپتیکی دارید، پیش از پایان تیرماه که آخرین مهلت ثبت نام است نسبت به انجام این کار اقدام کنید.

اگر اعضای گروه شما همه قوی و باتجربه نیستند یا برخی کم تجربه ترند، به یکدیگر در بالابردن مهارت رصدی کمک کنید تا احتمال موفقیت شما در رقابت صوفی بیشتر شود.

اگر نیاز به تهیه کفش و لباس مناسب طبیعت گردی، کوله کوهنوردی، قطعات اپتیکی، چراغ قوه، اطلس آسمان و هر نیازمندی دیگری دارید، از هم اکنون به فکر تهیه آن باشید. اگر در منطقه سکونت شما چنین ابزارآلاتی قابل تهیه نیست یا فعلاٌ امکان خرید ندارید، می توانید برای خرید از نمایشگاه تجهیزات نجومی و طبیعت گردی که در بخش جنبی کارگاه رقابت صوفی با حضور گروهها، شرکت ها و مراکز مختلف برگزار می شود برنامه ریزی کنید.

ثبت نام برای رقابت صوفی، حداکثر از بامداد بیستم تیرماه آغاز و به مدت دو هفته ادامه خواهد داشت و قابل تمدید نیست. بنابراین اگر قصد شرکت در رقابت را دارید، در اولین فرصت ثبت نام کنید و به هیچ وجه ثبت نام را به روزهای پایانی موکول نکنید، زیرا تجربه نشان داده که ممکن است به هر دلیل موفق به انجام آن نشوید و از شرکت در برنامه باز بمانید. در این صورت کمیته برگزاری سومین رقابت صوفی از پذیرش چنین داوطلبانی به دلیل ایجاد اختلال در کارها معذور خواهد بود. 

پایگاه خبری ماهنامه نجوم